Π. Βενέρης: Ρυθμίσεις αυθαιρέτων - απορρυθμίσεις της κοινωνίας και του κλάδου των μηχανικών

Το κείμενο μπορείτε να διαβάσετε στον παρακάτω σύνδεσμο: 

http://www.rodiaki.gr/printedition.php?archiveid=655&page_no=17

Nέος τρόπος έκδοσης αδειών και ελέγχου κατασκευών

Με τον «Καλλικράτη» επιχειρήθηκε μια τομή στη διοικητική διάρθρωση της χώρας με στόχο την ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών, την αποκέντρωση, την εξάλειψη της έννοιας του «κρατισμού» και τη δημιουργία μιας άλλης αντίληψης στη διοικητική μηχανή με άξονες το τρίπτυχο : κράτος επιτελικό, αιρετή Περιφέρεια δυνατή με ρόλο προγραμματικό και Δήμοι - Κυβερνεία κοντά στον πολίτη.

Με την πάροδο του χρόνου και την εφαρμογή στην πράξη του «Καλλικράτη» διαπιστώνουμε ότι όχι μόνο δεν ενδυναμώνεται η φιλόδοξη αυτή προσπάθεια για το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας, αλλά αντιθέτως επανερχόμαστε σταδιακά και μεθοδικά στο λεγόμενο κρατισμό με τη συγκέντρωση των εξουσιών σε κεντρικό ή «κρατικό» επίπεδο. Διαπιστώνουμε ότι όλα τα νομοσχέδια που προωθούνται το τελευταίο διάστημα και αφορούν στον τεχνικό – περιβαλλοντικό – χωροταξικό τομέα, προβλέπουν διαδικασίες και θεσμούς με κύρια κατεύθυνση την αποδυνάμωση των αιρετών δομών. Πρόσχημα για τη μεταστροφή στην κρατικίστικη αντίληψη προβάλλεται το γεγονός της διαφθοράς και της έξαρσης της αυθαίρετης δόμησης, συνθήκες που όμως συνδέονται άμεσα όχι με τις τοπικές κοινωνίες ή την αποκέντρωση αλλά με την ίδια τη διάρθρωση του Ελληνικού κράτους

Έχουμε πολλές φορές αναφέρει ότι με ευθύνη της πολιτείας, όλη η χώρα, χρόνια τώρα αντιμετωπίζεται σαν ένα τεράστιο οικόπεδο που ο καθένας μπορεί να κάνει ότι θέλει, όπου θέλει. Η έλλειψη στοιχειώδους χωροταξικού σχεδιασμού, η έλλειψη πολεοδομημένης γης, η απίστευτη Ελληνική πολεοδομική νομοθεσία και εν γένει η πολυνομία που γεννά ανομία και διαφθορά, η ποδηγέτηση της δημόσιας διοίκησης, η «σπέκουλα» της γης, η απίστευτη κερδοσκοπία πάνω στα ακίνητα τόσο από το δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα καθώς και η εσκεμμένη ανυπαρξία μηχανισμών ελέγχου, οδήγησαν στην πλήρη ασυδοσία και τη μετατροπή της μισής ελληνικής επικράτειας σε «άνευ όρων κατεχόμενη χώρα». Και δεν ευθύνονται οι τοπικές κοινωνίες γι΄αυτό.

ΚΕΦΑΛΑΙΑ Α και Β

Έκδοση Αδειών Δόμησης και Ελεγκτές δόμησης.

Αποτελεί γενική διαπίστωση ότι στη χώρα μας το σύστημα εκδόσεως αδειών δόμησης και οι διαδικασίες ελέγχου των κατασκευών παρουσιάζουν παθογένειες, που επηρεάζουν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας σε πολλαπλά επίπεδα.

Το μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενο σύστημα ισχύει με μικροαλλαγές εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου, ωστόσο στηρίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος στο σύστημα που εφαρμόζεται στη χώρα μας εδώ και 90 χρόνια. Επειδή ουδέποτε υπήρξε μια ενιαία κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας, έχει δημιουργηθεί ένα χαοτικό πλέγμα από νόμους, διατάγματα, αποφάσεις, εγκυκλίους, νομολογίες κλπ. Επίσης ουδέποτε η χώρα απέκτησε ολοκληρωμένο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, παρά τις όποιες προσπάθειες έγιναν κατά καιρούς, με αποτέλεσμα η αναπτυξιακή διαδικασία και περιβαλλοντική προστασία να στηρίζεται σε εργαλεία που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν πρωτόγονα, λόγω της υποκειμενικότητάς τους. Τα αποτελέσματα γνωστά: ανασφάλεια στις επενδύσεις, ασύμμετρες περιβαλλοντικές βλάβες, κοινωνική ανοχή η οποία παράγει συνενοχή κλπ. Μοιάζει σαν να πορευόμαστε στο πέλαγο με αστρολάβους, ενίοτε δε και με αστρολόγους, μάγους και χαρτορίχτρες, όταν ήδη έχει εφευρεθεί η δορυφορική πλοήγηση (GPS).

Αντί λοιπόν η πολιτεία να ενσκύψει στο πρόβλημα, να αναλύσει τις αιτίες του και να προσπαθήσει να το λύσει από τη ρίζα του, στην ουσία το αφορίζει και προσπαθεί να το στρέψει αλλού έως ότου και εκεί να διαπιστωθεί ότι και πάλι δεν λύθηκε και το νέο εποικοδόμημα πάλι καταρρέει ακριβώς γιατί στα θεμέλιά του υπάρχουν προγενέστερα ανεπίλυτα θέματα.

Έτσι, ναι μεν η αναμόρφωση του τρόπου εκδόσεως αδειών δόμησης και του ελέγχου κατασκευών είναι απαραίτητη, αλλά θα έπρεπε να ακολουθήσει ως τρίτο βήμα (κύμα) τα δύο παραπάνω: α) τη ριζική αναμόρφωση / απλοποίηση / κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και β) την ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Για τα παραπάνω προς το παρόν υπάρχουν μόνο γενικές εξαγγελίες από το ΥΠΕΚΑ.  Οι προκηρύξεις  για τη δημιουργία ξεχωριστών Οικοδομικών Κανονισμών ανά Περιφερειακό Διαμέρισμα, εκτός του ότι αναμένεται να αποδώσουν σε τουλάχιστον δύο χρόνια, απέχουν πολύ από την απαιτούμενη ριζική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό.

Πολιτική επιλογή του ΥΠΕΚΑ με το προτεινόμενο σχέδιο είναι η ριζική αναμόρφωση των διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου, με αξιοποίηση της εμπειρίας αλλά και των ελαστικών σχέσεων εργασίας που χαρακτηρίζουν το ελεύθερο επάγγελμα (με την εισαγωγή του θεσμού του Ελεγκτή Δόμησης). θα περιμέναμε από την αιτιολογική έκθεση του ΣΝ ή από κάποια δημοσιευμένη ανάλυση να προκύπτουν: α) Η διαπίστωση ότι στο υπάρχον σύστημα δεν μπορεί να εφαρμοστεί καμιά θεραπεία και β) Το κόστος και οι παρενέργειες από την ανάπτυξη ενός νέου συστήματος.

Έτσι, δεν εξετάσθηκε καν το ενδεχόμενο βελτίωσης η ριζικής ανατροπής του υπάρχοντος συστήματος αλλά μέσα από τις υφιστάμενες διοικητικές δομές

Κατά συνέπεια, για την έκδοση μιας οικοδομικής άδειας και για την κατασκευή της αντίστοιχης οικοδομής, δηλαδή για την έκδοση μιας διοικητικής πράξης και της κατασκευής του αντίστοιχου έργου που απορρέει από αυτή, προτιμήθηκε ένα σύστημα «πολλαπλών επιπέδων» με όλους του φορείς να εμπλέκονται σ΄αυτό, αντί να απλουστεύσουμε τις υφιστάμενες διαδικασίες, αντί δηλαδή να δημιουργήσουμε έναν ισχυρό θεσμό (πείτε το πολεοδομική υπηρεσία ή πείτε το όπως θέλετε) με διαδικασίες «μιας στάσης» όπου ο πολίτης και ο μηχανικός θα εξυπηρετείται άμεσα και θα δίδεται έμφαση στην κατασκευή στην πράξη και όχι στη χαρτούρα και τις ατέρμονες διαδικασίες.

Στο σύστημα αυτό των πολλαπλών επιπέδων, συμμετέχουν οι Δήμοι, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, το ΥΠΕΚΑ και οι ελεύθεροι επαγγελματίες μηχανικοί υπό τη μορφή των «ελεγκτών δόμησης» οι οποίοι θα ασκούν επίσης εξουσία ελέγχοντας άλλους ελεύθερους επαγγελματίες (επιβλέποντες) του έργου που στη συνέχεια μπορούν και αυτοί να γίνουν ελεγκτές στους πρώτους.

Διαμορφώνεται λοιπόν το πλέγμα ως ακολούθως.

Η πολεοδομική Υπηρεσία μετατρέπεται σε Υπηρεσία Δόμησης, η οποία θα εκδίδει την «έγκριση δόμησης» και αφού στη συνέχεια κατατεθούν όλες οι μελέτες και  βεβαιωθεί από τον μελετητή του έργου ότι έχουν καλώς θα εκδίδει την «άδεια δόμησης», την εφαρμογή της οποίας θα ελέγχει ο «ελεγκτής δόμησης» (ελεύθερος επαγγελματίας), ο οποίος θα ελέγχει τον επιβλέποντα του έργου και θα ελέγχεται από το  «Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ)» που συγκροτούνται βάσει αυτού του ΣΝ και  θα λειτουργούν στα πλαίσια των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων  και επιπρόσθετα από την «Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης και Ενέργειας (ΕΥΕΔΕΝ)» η οποία συγκροτείται στα πλαίσια του ΥΠΕΚΑ η οποία θα προτείνει ποινές στο «Εποπτικό Συμβούλιο» το οποίο πάλι συγκροτείται στο ΥΕΠΕΚΑ και το οποίο τελεσίδικα θα αποφασίζει! 

Ο ελέγξας του ελέγξαντος!

Αν αυτό δεν ονομάζεται γραφειοκρατία τότε τι ακριβώς είναι;

Έτσι, Τα σημαντικότερα προβλήματα κατά την εφαρμογή του νέου συστήματος, εκτιμούμε ότι θα δημιουργηθούν εξαιτίας της πρωθύστερης προώθησής του, ενώ θα έπρεπε να προηγηθούν τα βήματα (α) και (β) τα οποία καταγράφουμε παραπάνω, ενώ είναι ορατός ο κίνδυνος της δημιουργίας ενός νέου γραφειοκρατικού μηχανισμού, ο οποίος ενώ πιθανόν να  θεραπεύσει κάποια από τα προβλήματα του παλιού μηχανισμού θα έρθει να δημιουργήσει νέα.

Από την όλη προσπάθεια χαιρετίζουμε την καθιέρωση τριών σταδίων ελέγχων της οικοδομής στην πράξη. Στη φάση της θεμελίωσης, στη μέση της κατασκευής και στο τέλος, αίτημα ετών όλου του κλάδου μας.

Πέραν του γενικού πλαισίου που παραπάνω παρουσιάσαμε, θέτουμε ορισμένους ειδικότερους προβληματισμούς που θεωρούμε ότι είναι χρήσιμοι για την καλύτερη λειτουργία του προτεινόμενου συστήματος κάνοντας και τις αντίστοιχες προτάσεις

1. Στη ελληνική περιφέρεια, η πλειοψηφία των οικοδομικών αδειών είναι σε περιοχές εκτός σχεδίου οπότε χρειάζονται προηγούμενες άδεις από Αρχαιολογία , Δασαρχείο κλπ. Η έγκριση δόμησης είναι κάτι σαν τη θεώρηση όρων δόμησης και τίθεται ο προβληματισός σε τι εξυπηρετεί άραγε σαν ειδική διοικητική πράξη από τη στιγμή που έχει σαν προαπαιτούμενο όλες τις εγκρίσεις άλλων υπηρεσιών και επομένως χρονοβόρες διαδικασίες που θα μπορούσαν να την καθυστερήσουν ακόμα και χρόνια παρά τα περί αντιθέτου αναγραφόμενα; Επί πλέον, αν δεν προηγηθεί εκσυγχρονισμός και άλλων υπηρεσιών οι οποίες εμπλέκονται στην άδεια δόμησης όπως Αρχαιολογία, Δασαρχείο, Πυροσβεστική κ.λ.π πως  θα μπορούν να υποβληθούν ηλεκτρονικά όλα τα στοιχεία;
2. Με ποιο τρόπο θα εκδίδεται η άδεια δόμησης σε δύο ημέρες από την κατάθεσή της όταν για να εγκριθεί η ενεργητική πυροπροστασία χρειάζονται τουλάχιστον 15 ημέρες από την υποβολή της στην πυροσβεστική; Για την υποβολή στην πυροσβεστική υπηρεσία προϋπόθεση είναι η έγκριση της παθητικής πυροπροστασίας από την Υ.ΔΟΜ..

Επί πλέον

3. Στο παρόν ΣΝ δεν  προσδιορίζεται χρόνος για την σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφελείας από την υποβολή της αίτησης στην Υ.ΔΟΜ.

Όσον αφορά στους ελεγκτές δόμησης

4. Είναι αδιανόητο μηχανικοί με εμπειρία χρόνων στην κατασκευή να χρειάζονται 60 ώρες σεμινάρια ώστε να μάθουν τι? Και επί πλέον να πρέπει μηχανικοί από νησιά να μεταβούν εκτός έδρας με κόστος χρόνου και οικονομικό ώστε να εκπαιδευτούν. Και μετά από όλα αυτά να δώσουν και εξετάσεις. Πρότασή μας είναι να οργανωθούν σεμινάρια κάποιων ωρών ακόμα και σε τοπικό επίπεδο ώστε να αναλυθούν τα  θέματα τυποποίησης της διαδικασίας.
5. Ευθύνες επιβλέποντα: Το ΣΝ δεν θίγει το απαράδεκτο και αναχρονιστικό καθεστώς των ευθυνών του επιβλέποντα μηχανικού σε περίπτωση που συμβεί εργατικό ατύχημα. Το ισχύον καθεστώς θεωρεί ότι για όσο διαρκεί η κατασκευή μια οικοδομής ο επιβλέπων βρίσκεται διαρκώς στην οικοδομή, πχ 24 ώρες το 24ωρο για πολλά χρόνια μερικές φορές. Το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο στις μικρές οικοδομές που κατασκευάζονται με αυτεπιστασία, καθώς δεν υπάρχει εργολάβος, τεχνικός ασφαλείας κλπ και οι προυπολογισμοί και οι δυνατότητες για μέτρα ασφαλείας είναι ελλιπείς. Πιστεύω ότι πρέπει να θέσουμε αυτή τη συζήτηση.
6. Μεταβατικές διατάξεις: Είναι λάθος να έχουν εφαρμογή οι νέες διατάξεις σε κατασκευές που έχουν ήδη αδειοδοτηθεί με το προηγούμενο καθεστώς. θα δημιουργηθούν προβλήματα σε οικοδομές που έχουν ήδη αρχίσει να κατασκευάζονται.  Εξάλλου σε πόσο διάστημα θα είναι έτοιμοι οι μηχανισμοί ελέγχου; Προτείνουμε να υπάρχει μια μεταβατική περίοδος όπως για παράδειγμα τις κατασκευές για τις οποίες οι άδειες έχουν εκδοθεί πριν την 1.7.2011 ή πριν την ισχύ του νέου νόμου να ελέγχονται με το παλιό σύστημα και αυτό να ισχύει για ένα έτος μετά τη δημοσίευση του νέου νόμου.

 

Κεφάλαιο Γ

Συμβούλια Αρχιτεκτονικής 

και Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων

Ο πανηγυρικά επανερχόμενος συγκεντρωτισμός διαγράφεται γλαφυρά στο κεφάλαιο αυτό. Τόσο στη φιλοσοφία του όσο και στις επί μέρους ρυθμίσεις, η Τ.Α. είναι σχεδόν ανύπαρκτη και μάλιστα σε θέματα που αφορούν αμιγώς στην τοπική «ανάπτυξη» και στους μηχανισμούς ελέγχου της.

Έτσι, στο παρόν Σ/Ν, στα δημιουργούμενα θεσμικά όργανα χωροταξίας και ελέγχου της δόμησης είναι παντελώς απούσα η Τ.Α. Α και Β βαθμού και όλες οι «εξουσίες» περνάν στο ΥΠΕΚΑ και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, παραφράζοντας και το πνεύμα και το γράμμα του «Καλλικράτη»

Υπενθυμίζουμε ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση δημιουργήθηκε στα πλαίσια του ¨Καλλικράτη» σαν μεταβατικός θεσμός προκειμένου να αρθούν συνταγματικές ασυμβατότητες μεταφοράς αρμοδιοτήτων στην Τ.Α. μέχρι την επόμενη Συνταγματική Αναθεώρηση. Αντιθέτως διαπιστώνουμε ότι όχι μόνο μεταβατικός θεσμός δεν είναι αλλά ενδυναμώνεται συστηματικά και διαρκώς ακριβώς στα πλαίσια της ¨κρατικίστικης» αντίληψη που επανέρχεται.

Κάτι αντίστοιχο δεν συμβαίνει πουθενά σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο. Επανερχόμαστε στη δεκαετία του ’70.

Έτσι, με το παρόν Σ/Ν οι ΕΠΑΕ που λειτουργούσαν στα πλαίσια της πρώην Ν.Α. μεταμορφώνονται σε  «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής» που θα λειτουργούν στα πλαίσια της αποκεντρωμένης Διοίκησης και σε δεύτερο βαθμό στα πλαίσια του ΥΠΕΚΑ, ενώ τα παλαιότερο ΣΧΟΠ που λειτουργούσαν στα πλαίσια της Ν.Α. αλλά και της Περιφέρειας, μετατρέπονται σε Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΕΠΟΘΑ) που θα λειτουργούν πάλι στα πλαίσια του ΥΠΕΚΑ ή της αποκεντρωμένης Διοίκησης και σε δεύτερο βαθμό στα πλαίσια του ΥΠΕΚΑ.

Μετατροπή των ΕΠΑΕ σε Συμβούλια Αρχιτεκτονικής.

Σύντομο ιστορικό της μέχρι σήμερα κατάστασης και οι αντίστοιχες προτάσεις του ΣΝ

1. Οι ΕΠΑΕ και η πρόταση με το παρόν ΣΝ για μετεξέλιξή της σε «Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής.

Με το ΓΟΚ του 1973 (ΝΔ 8/1973 αρθ. 80),  θεσμοθετήθηκαν οι Επιτροπές Ενάσκησης Αρχιτεκτονικού Ελέγχου οι οποίες μετεξελίχθηκαν σε Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου σύμφωνα με τον αναθεωρημένο ΓΟΚ του 1985 (Ν. 1577/85 – νέος ΓΟΚ αρθ. 3.).

Στόχος των οργάνων αυτών ήταν η κατά το δυνατόν καλύτερη λειτουργικότητα των κτιρίων αλλά και η ένταξή τους στο περιβάλλον και τον πολεοδομικό ιστό αλλά και η αισθητική και λειτουργική ποιότητα ευρύτερων χώρων  όπως οι πλατείες, οι διαμόρφωση ελεύθερων χώρων κλπ.

Οι επιτροπές αυτές λειτουργούσαν στα πλαίσια των πολεοδομικών γραφείων της χώρας όταν αυτά υπάγονταν στο ΥΠΕΧΩΔΕ και στη μετέπειτα κρατική αλλά και αιρετή Νομαρχία.

Στην αρχή (πριν το ΓΟΚ του 1985), οι αρμοδιότητες των οργάνων αυτών περιοριζόταν κυρίως στις μείζονος σημασίας αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις ενώ στην πορεία αυξήθηκαν με αποτέλεσμα να φθάσουμε σήμερα στο σημείο σχεδόν κάθε οικοδομική άδεια να ελέγχεται από τις ΕΠΑΕ τόσο στις πόλεις όσο και στους οικισμούς < 2000 κατ.

Η πρακτική αυτή επέφερε ένα πολύ μεγάλο φόρτο εργασίας δίχως παράλληλα να βελτιωθούν οι υπάρχουσες υποδομές σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σε ποιότητα εργασιακού χώρου στα πολεοδομικά γραφεία και βέβαια δίχως να γίνει οποιαδήποτε προσπάθεια για το ζητούμενο τελικά που είναι η ποιότητα των κατασκευών όχι στα χαρτιά αλλά στην πράξη αφού οι έλεγχοι των κατασκευών προκειμένου αυτές να ηλεκτροδοτηθούν έβαιναν μειούμενοι ώσπου τελικά σχεδόν εκμηδενίσθηκαν. Αυτή ήταν μια από τις αιτίες της έξαρσης της αυθαίρετης δόμησης στη χώρα μας.

Έτσι, η ουσιαστική συνεισφορά των Αρχιτεκτονικών Επιτροπών στη διαμόρφωση ενός άρτιου οικιστικού περιβάλλοντος έβαινε και αυτή μειούμενη μέχρι που στις ημέρες μας τουλάχιστον για το μεγαλύτερο μέρος της χώρας οι επιτροπές αυτές κατέληξαν σε ένα γραφειοκρατικό -  διεκπεραιωτικό μηχανισμό, ασύνδετο, ασυντόνιστο και με κριτήρια παρέμβασης που ποικίλουν ανάλογα με τη σύνθεση τους και από τόπο σε τόπο.

Και αυτή όμως η ρύθμιση δεν επέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα διότι δεν συνοδεύθηκε από κάποια παράλληλη υποστηρικτική δράση (έκδοση προδιαγραφών – κριτηρίων παρέμβασης, κεντρικός συντονισμός, ξεκάθαρη οικιστική πολιτική κλπ).

• Σύνθεση τετραμελής αποτελούμενη από Διπλωματούχους Αρχιτέκτονες. Υπηρεσία ( Πολεοδομία Ν.Α πρόεδρος), εκπρ. ΤΕΕ, εκπρ. ΣΑΔΑΣ, εκπρ. ΤΕΔΚ

Β΄βάθμιες ΕΠΑΕ

Παράλληλα με τις πρωτοβάθμιες ΕΠΑΕ λειτουργούν οι δευτεροβάθμιες ΕΠΑΕ.  Στην αρχή λειτουργούσαν στα πλαίσια των λειτουργιών των Διευθύνσεων Οικισμού του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ και στην πορεία μεταφέρθηκαν στα πλαίσια των Διευθύνσεων ΠΕ. ΧΩ. της κρατικής περιφέρειας. Οι δευτεροβάθμιες ΕΠΑΕ είναι όργανα που εξετάζουν κυρίως προσφυγές κατά αποφάσεων των πρωτοβαθμίων ΕΠΑΕ και αποφαίνονται για έργα μείζονος σημασίας. Το έργο των επιτροπών αυτών ήταν και είναι πολύ περιορισμένο έως ελάχιστο.

Σύνθεση 5 μελής αποτελούμενη από Διπλωματούχους Αρχιτέκτονες. Υπηρεσία ( Δνση ΠΕΧΩ πρόεδρος), εκπρ. ΤΕΕ, εκπρ. ΣΑΔΑΣ, εκπρ. ΥΠΠΟ, εκπρ. Ένωσης Δήμων.

Παράλληλα επίσης με τις ΕΠΑΕ σε γνωμοδοτικό επίπεδο λειτουργούν και άλλες Υπηρεσίες – Συμβούλια.  Έτσι, σε ορισμένες των περιπτώσεων λόγο έχουν και οι Αρχαιολογικές Υπηρεσίες (κυρίως η Εφορεία Νεότερων Μνημείων) και στο Αιγαίο το ΣΧΟΠ Αιγαίου το οποίο λειτουργεί από το 2000 και γνωμοδοτεί κυρίως για κτίρια που εντάσσονται στους παραδοσιακούς οικισμούς και σύνολα (326/2000 Π.Δ. (ΦΕΚ 276/Α/13-6-2000). Έτσι, η πολυδιάσπαση των αποφαινόμενων οργάνων συμπληρώνει το παζλ την γραφειοκρατίας χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.

Με το παρόν ΣΝ προτείνονται

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’

Συμβούλια Αρχιτεκτονικής 

και Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων

Άρθρο 20

Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΣΑ)

Συγκρότηση

1. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ συγκροτούνται «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής» (ΣΑ) σε κάθε περιφερειακή ενότητα.

Στις νησιωτικές περιοχές μπορούν να συγκροτούνται «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής»  (ΣΑ) με αρμοδιότητα σε περισσότερες περιφερειακές ενότητες.

2. Ο Υπουργός ΠΕΚΑ δύναται να μεταβιβάζει την αρμοδιότητα της παραπάνω  παραγράφου στους Γενικούς Γραμματείς της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Άρθρο 21

Αρμοδιότητες

1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:

α. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία σε κτίρια ή γήπεδα, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, σε εκκλησίες και ειδικά κτίρια. 

β. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία σε κτίρια ή χώρους, που έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι ή κατά την κρίση της Υπηρεσίας Δόμησης, του Υπουργού ΠΕΚΑ ή του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή άλλης αρμόδιας υπηρεσίας μπορεί να χαρακτηρισθεί διατηρητέο, καθώς και σε κτίρια ή γήπεδα που είναι σε επαφή με κτίριο ή χώρο που έχει κηρυχτεί διατηρητέο. 

γ. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία, που παραπέμπεται από τον Υπουργό ΠΕΚΑ ή τις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 

δ. Για κατασκευαστικά έργα διαμορφώσεων κοινόχρηστων ή αδόμητων χώρων, εκτός από τις περιπτώσεις που διενεργήθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. 

ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή. 

2. Σε περίπτωση σύνταξης έκθεσης επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών σε κτίρια ή γήπεδα, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους καθώς και σε κτίρια ή χώρους, που έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι ή μπορεί να χαρακτηριστούν διατηρητέοι το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής γνωμοδοτεί και διατυπώνει προτάσεις για τη δυνατότητα και τους τρόπους διατήρησής τους.

Άρθρο 22

Σύνθεση

1. Τα «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής» είναι τετραμελή, και αποτελούνται από:

α. Έναν αρχιτέκτονα, υπάλληλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ως Πρόεδρο  του ΣΑ, με τον αναπληρωτή του. Στις περιπτώσεις που υπάρχει αδυναμία πλήρωσης της παραπάνω θέσης, δύναται να ορισθεί Πρόεδρος του ΣΑ αρχιτέκτονας υπάλληλος της Περιφέρειας ή άλλου κρατικού φορέα. 

β. Έναν αρχιτέκτονα μέλος Δ.Ε.Π. ή υπάλληλο των Υπουργείων ΠΕΚΑ ή Πολιτισμού και Τουρισμού ή της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, με τον αναπληρωτή του.

γ. Δύο αρχιτέκτονες ιδιώτες μελετητές που πληρούν τα κριτήρια που περιγράφονται παρακάτω, με τους αναπληρωτές τους.

2. Τα αναφερόμενα στην περίπτωση γ της προηγούμενης παραγράφου μέλη των Συμβουλίων επιλέγονται με κλήρωση από μητρώα που τηρούνται σε κάθε περιφερειακή ενότητα, με μέριμνα του Γενικού Γραμματέα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος και του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και συντάσσονται με τη γνώμη του Τ.Ε.Ε και του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ .

3. Γραμματέας του Συμβουλίου με τον αναπληρωτή του ορίζονται, υπάλληλοι στην έδρα κάθε περιφερειακή ενότητας.

Άρθρο 23

Προσόντα

Στα μητρώα που δημιουργούνται με Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ εγγράφονται όσοι αρχιτέκτονες πληρούν δύο (2) από τις παρακάτω προϋποθέσεις :

α. Εξαετή αρχιτεκτονική εμπειρία.

β. Διάκριση σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.

γ. Δημοσιεύσεις επί αρχιτεκτονικών θεμάτων.

δ. Μεταπτυχιακό ή διδακτορικό σε αρχιτεκτονικές σχολές. 

Άρθρο 24

Θητεία

1. Η θητεία των μελών των ΣΑ είναι διετής. Μετά τη λήξη της θητείας δεν

επιτρέπεται ο ορισμός των ίδιων προσώπων ως μελών του ΣΑ, εκτός αν

παρεμβληθεί διάστημα 4 ετών.

2. Σε περίπτωση, που με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει επαρκής αριθμός υποψήφιων μελών με τα προβλεπόμενα προσόντα, δύναται να ανανεώνεται η

θητεία δύο μελών.

 

Άρθρο 26

Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ)

Συγκρότηση

Συγκροτείται στο ΥΠΕΚΑ Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ). Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ.

Άρθρο 27

Αρμοδιότητες.

Το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής έχει τις εξής αρμοδιότητες: 

α. εισηγείται και γνωμοδοτεί στον Υπουργό ΠΕΚΑ για θέματα που έχουν σχέση με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από σχετικό ερώτημα του Υπουργού.

β. γνωμοδοτεί σε ειδικές περιπτώσεις και μετά από εμπεριστατωμένη αιτιολογία επί των αρχιτεκτονικών μελετών της περίπτωσης (ε) του Άρθρου 21, που διαβιβάζονται σε αυτό από τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής.

γ. αποφασίζει επί των ενστάσεων που υποβάλλονται κατά των αποφάσεων των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής στην περίπτωση (ε) του Άρθρου 21.  

Άρθρο 28

Σύνθεση

Το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής είναι επταμελές, και αποτελείται από:

α. τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου ΠΕΚΑ με αρμοδιότητες σε θέματα

αστικού περιβάλλοντος, ως Πρόεδρο .

β. το Νομικό Σύμβουλο του Κράτους στο Υπουργείο ΠΕΚΑ, αναπληρούμενο

από άλλο Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του γραφείου του Νομικού Συμβούλου στο ΥΠΕΚΑ

γ. έναν αρχιτέκτονα Διευθυντή του υπουργείου ΠΕΚΑ, με τον αναπληρωτή του.

δ. έναν αρχιτέκτονα μέλος ΔΕΠ Αρχιτεκτονικής Σχολής, με τον αναπληρωτή

του.

ε. δύο (2) αρχιτέκτονες, εκπρόσωπους του ΤΕΕ και ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ αντίστοιχα, με  τους αναπληρωτές τους. Οι εκπρόσωποι του ΤΕΕ και του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ επιλέγονται από καταλόγους που υποβάλλουν και πρέπει να έχουν τα προσόντα του Άρθρου 24 και  ειδίκευση ή εμπειρία σε θέματα βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής ή αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

στ. έναν αρχιτέκτονα με ειδίκευση ή εμπειρία στο σχεδιασμό τοπίου.

Με την απόφαση συγκρότησης του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ορίζεται και ο αναπληρωτής του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου ΠΕΚΑ ως Προέδρου του Συμβουλίου.  Γραμματέας του Συμβουλίου και αναπληρωτής ορίζεται με την παραπάνω απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ υπάλληλος του Υπουργείου ΠΕΚΑ.

Προτάσεις

Σενάριο 1^ο

Σύμφωνα με τα όσα παραπάνω αναπτύξαμε, είναι σαφές ότι η Α βάθμια ΕΠΑΕ η οποία λειτουργούσε στα πλαίσια της Ν.Α. πρέπει να λειτουργεί στα πλαίσια της φυσικής μετεξέλιξής της δηλαδή της Αιρετής Περιφέρειας. Θα μπορούσε ακόμη να λειτουργεί στα πλαίσια των Δήμων που διαθέτουν πολεοδομικό γραφείο.

Θα μπορούσε δηλαδή να διαρθρώνεται ως εξής:

Ι. Α βάθμια ΕΠΑΕ

• Λειτουργία στα πλαίσια της Περιφέρειας (Δνση Χωροταξίας – Περιβάλλοντος) Κατ΄εξαίρεση στις νησιωτικές περιοχές μπορεί να λειτουργεί σε περισσότερες περιφερειακές ενότητες.
• Σύνθεση τετραμελής αποτελούμενη από Διπλωματούχους Αρχιτέκτονες. Υπηρεσία (πρόεδρος), εκπρ. ΤΕΕ, εκπρ. ΣΑΔΑΣ, εκπρ. Ένωσης Δήμων.
• Αρμοδιότητες. Ελαχιστοποίηση των παρεμβάσεων στα απολύτως αναγκαία δηλαδή στις διαμορφώσεις πλατειών – ελεύθερων χώρων, στα ειδικά κτίρια, στα κτίρια εντός παραδοσιακών οικισμών και συνόλων και σε οποιοδήποτε θέμα κριθεί σκόπιμη η παραπομπή του από τη Δνση Πολεοδομίας ή προβλέπεται από το αντίστοιχο ρυμοτομικό ή χωροταξικό σχεδιασμό.
• Εμπειρία μελών. Τουλάχιστο 8ετής από την άδεια άσκησης επαγγέλματος η τουλάχιστο 4 ετης με διάκριση σε πανελλήνιους Αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς (βραβείο ή έπαινος) η με κατοχή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Αρχιτεκτονική Σύνθεση.
• Πρέπει να απαιτείται η «σύμφωνη γνώμη» και όχι η γνώμη του οργάνου και να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου στην πράξη.

Αντίστοιχη σύνθεση εφόσον λειτουργήσει στα πλαίσια των Δήμων.

ΙΙ. Β Βάθμια ΕΠΑΕ. Προτείνουμε να μετεξελιχθεί σε Συμβούλιο Αρχιτεκτονικού & Πολεοδομικού Ελέγχου (Σ.Α.Π.Ε.).

• Λειτουργία στα πλαίσια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Κατ΄εξαίρεση μπορούν να συγκροτούνται περισσότερα Συμβούλια στις νησιωτικές περιοχές.
• Σύνθεση 5 μελής αποτελούμενη από Διπλωματούχους Αρχιτέκτονες. Υπηρεσία (πρόεδρος), εκπρ. ΤΕΕ, εκπρ. ΣΑΔΑΣ, εκπρ. ΥΠΠΟ, εκπρ. Περιφέρειας. Το Συμβούλια αυτά μπορούν να πλαισιώνονται συμπληρωματικά από επιστήμονες εγνωσμένου κύρους  με στόχο τη σύνταξη προδιαγραφών – κατευθύνσεων και επιστημονικής υποστήριξης στα πλαίσια εξυπηρέτησης του στόχου για ενιαία οικιστική πολιτική.
• Αρμοδιότητες. Ο συντονισμός των δράσεων και η εποπτεία της λειτουργίας των Α βάθμιων ΕΠΑΕ, οι μείζονος σημασίας αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις (πχ ειδικά κτίρια > 10.000 μ3, διαμόρφωση μεγάλων Κ.Χ., αναπλάσεις παραλιών κλπ), η σε δεύτερο βαθμό εκδίκαση υποθέσεων, η εποπτεία των παραδοσιακών συνόλων.
• Ειδικά για το Αιγαίο, προτείνουμε το υφιστάμενο ΣΧΟΠ Υπ. Αιγαίου να ενσωματωθεί στα  Σ.Α.Π.Ε.
• Υποχρεωτική η σύμφωνη γνώμη του ΣΑΠΕ πριν την τελική ηλεκτροδότηση
• Εμπειρία μελών. 12 ετής από την άδεια άσκησης επαγγέλματος ή  6ετής με διάκριση σε Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό (βραβείο) ή με κατοχή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Αρχιτεκτονική Σύνθεση.

Η διάρθρωση αυτή εξυπηρετεί την αρχή της εγγύτητας και βέβαια την αποκέντρωση στην πράξη

Σενάριο 2^ο 

Σχετίζεται και βελτιώνει τις πρόνοιες του ΣΝ

Αναφέραμε το παραπάνω σενάριο 1^ο  και τις αντίστοιχες σκέψεις όχι γιατί πιστεύουμε ότι θα υιοθετηθούν από το ΥΠΕΚΑ αλλά για λόγους αρχής. Γιατί πιστεύουμε στην πραγματική αποκέντρωση.

Με την πρακτική που μέχρι στιγμής επιδεικνύεται στη διαχείριση των ΣΝ στη δημόσια διαβούλευση, ακόμα και μικρές βελτιωτικές παρεμβάσεις στην ουσία δύσκολα υιοθετούνται.

Για το λόγο αυτό θα επιχειρήσουμε επικουρικά βελτιωτικές παρεμβάσεις σε σχέση με τα προτεινόμενα στο ΣΝ.

Έτσι, σύμφωνα με τη φιλοσοφία που παραπάνω αναπτύξαμε δηλαδή ότι οι νέοι Καλλικρατικοί φορείς και ιδίως η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να απουσιάζει από τη σύνθεση των νέων οργάνων που πρόκειται να θεσπισθούν ή να παίζει ρόλο «αναπληρωτή» της Αποκεντρωμένης διοίκησης γεγονός και ακατανότητο  και αντιθεσμικό, προτείνουμε την τροποποίηση της σύνθεσης τους ως ακολούθως:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’

Συμβούλια Αρχιτεκτονικής 

και Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων

Άρθρο 20

Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΣΑ)

Συγκρότηση

1. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ συγκροτούνται «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής» (ΣΑ) σε κάθε περιφερειακή ενότητα.

Στις νησιωτικές περιοχές μπορούν να συγκροτούνται «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής»  (ΣΑ) με αρμοδιότητα σε περισσότερες περιφερειακές ενότητες.

2. Ο Υπουργός ΠΕΚΑ δύναται να μεταβιβάζει την αρμοδιότητα της παραπάνω  παραγράφου στους Γενικούς Γραμματείς της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης η στους Περιφερειάρχες της χώρας.

Άρθρο 22

Σύνθεση

1. Τα «Συμβούλια Αρχιτεκτονικής» είναι τετραμελή, και αποτελούνται από:

α. Έναν αρχιτέκτονα, υπάλληλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ως Πρόεδρο  του ΣΑ, με τον αναπληρωτή του. Στις περιπτώσεις που υπάρχει αδυναμία πλήρωσης της παραπάνω θέσης, δύναται να ορισθεί Πρόεδρος του ΣΑ αρχιτέκτονας υπάλληλος της Περιφέρειας ή άλλου κρατικού φορέα. 

β. Έναν αρχιτέκτονα της οικείας Περιφέρειας

Εναλλακτικά, β1) Έναν αρχιτέκτονα της οικείας Περιφέρειας ή έναν αρχιτέκτονα μέλος Δ.Ε.Π. ή υπάλληλο των Υπουργείων ΠΕΚΑ ή Πολιτισμού και Τουρισμού ή της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, με τον αναπληρωτή του, για τα συμβούλια κεντρικού επιπέδου.

γ. Δύο αρχιτέκτονες ιδιώτες μελετητές που πληρούν τα κριτήρια που περιγράφονται παρακάτω, με τους αναπληρωτές τους.

2. Τα αναφερόμενα στην περίπτωση γ της προηγούμενης παραγράφου μέλη των Συμβουλίων επιλέγονται με κλήρωση από μητρώα που τηρούνται σε κάθε περιφερειακή ενότητα, με μέριμνα του Γενικού Γραμματέα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος και του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και συντάσσονται με τη γνώμη του Τ.Ε.Ε και του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ .

3. Γραμματέας του Συμβουλίου με τον αναπληρωτή του ορίζονται, υπάλληλοι στην έδρα κάθε περιφερειακή ενότητας.

Άρθρο 23

Προσόντα

Στα μητρώα που δημιουργούνται με Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ εγγράφονται όσοι αρχιτέκτονες πληρούν δύο (2) από τις παρακάτω προϋποθέσεις :

α. Εξαετή αρχιτεκτονική εμπειρία.

β. Διάκριση σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.

γ. Δημοσιεύσεις επί αρχιτεκτονικών θεμάτων.

δ. Μεταπτυχιακό ή διδακτορικό σε αρχιτεκτονικές σχολές. 

Σε περίπτωση που ειδικά για τις νησιωτικές περιοχές δεν υπάρχει αρχιτέκτονας που να πληροί τις δυο προυποθέσεις τότε να πληροί τουλάχιστο μία.

Αρθ. 26. Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ)

Άρθρο 28

Σύνθεση

Το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής είναι επταμελές, και αποτελείται από:

α. τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου ΠΕΚΑ με αρμοδιότητες σε θέματα  αστικού περιβάλλοντος, ως Πρόεδρο .

β. το Νομικό Σύμβουλο του Κράτους στο Υπουργείο ΠΕΚΑ, αναπληρούμενο από άλλο Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του γραφείου του Νομικού Συμβούλου στο ΥΠΕΚΑ

γ. έναν αρχιτέκτονα Διευθυντή του υπουργείου ΠΕΚΑ, με τον αναπληρωτή του.

δ. έναν αρχιτέκτονα μέλος ΔΕΠ Αρχιτεκτονικής Σχολής, με τον αναπληρωτή του.

ε. δύο (2) αρχιτέκτονες, εκπρόσωπους του ΤΕΕ και ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ αντίστοιχα, με  τους αναπληρωτές τους. Οι εκπρόσωποι του ΤΕΕ και του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ επιλέγονται από καταλόγους που υποβάλλουν και πρέπει να έχουν τα προσόντα του Άρθρου 24 και  ειδίκευση ή εμπειρία σε θέματα βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής ή αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

στ. έναν αρχιτέκτονα εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειαρχών με ειδίκευση ή εμπειρία στο σχεδιασμό τοπίου.

η εναλλακτικά στ1) έναν αρχιτέκτονα εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειαρχών ή έναν αρχιτέκτονα με ειδίκευση ή εμπειρία στο σχεδιασμό τοπίου.

Με την απόφαση συγκρότησης του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ορίζεται και ο αναπληρωτής του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου ΠΕΚΑ ως Προέδρου του Συμβουλίου.  Γραμματέας του Συμβουλίου και αναπληρωτής ορίζεται με την παραπάνω απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ υπάλληλος του Υπουργείου ΠΕΚΑ.

2. Συμβούλιο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (Σ.Χ.Ο.Π.) και η πρόταση με το παρόν ΣΝ για μετεξέλιξή του σε Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ)

Το ΣΧΟΠ λειτουργούσε στην έδρα της κάθε  Ν.Α.  στα πλαίσια της αντίστοιχης Δνσης Πολεοδομίας και συγκροτούνταν με απόφαση Νομαρχιακού Συμβουλίου (ΥΑ 75724/1151 ΦΕΚ Β 767 1983).  Η σύνθεσή του ήταν επταμελής. Αρμοδιότητά του ήταν η γνωμοδότηση σε κάθε θέμα οικιστικής και πολεοδομικής φύσης που απαιτούσε απόφαση Νομάρχη (εξαίρεση από κατεδάφιση, αναγνώριση πλάτους οδών, διαδικασία τυφλών οικοπέδων, τροποποιήσεις σχεδίων πόλεως, κυρώσεις μελετών πράξεων εφαρμογής κλπ) καθώς επίσης γνωμοδοτούσε υποχρεωτικά για κάθε πολεοδομική ή χωροταξική μελέτη του νομού ανεξάρτητα από τον φορέα που τελικά τη θεσμοθετούσε

Σύμφωνα με τον Καλλικράτη, οι παραπάνω αρμοδιότητες της Ν.Α. σε σχέση με το χωροταξικό – πολεοδομικό σχεδιασμό και άλλα ζητήματα οικιστικής πολιτικής, μεταφέρονται στην Περιφέρεια.

Στο Ν. 3852 /10 (Καλλικράτης) - Αρθρο 188 προβλέπεται ότι: «1) Προκειμένου η Κρατική Διοίκηση να εκδώσει οποιαδήποτε κανονιστική πράξη, η οποία αφορά την αειφόρο ανάπτυξη, τα ρυθμιστικά ή χωροταξικά ή πολεοδομικά σχέδια και τις αποφάσεις χωροθέτησης εγκαταστάσεων και λοιπών δραστηριοτήτων, οφείλει να ζητά τη γνώμη των οικείων αιρετών συλλογικών οργάνων των περιφερειών. 2) Στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου η γνώμη πρέπει να παρέχεται στην αρμόδια αρχή μέσα σε ένα μήνα, από την περιέλευση του ερωτήματος στην περιφέρεια. 3) Στα συλλογικά όργανα της Διοίκησης που καταρτίζουν τα προγράμματα για την περιφερειακή ανάπτυξη, τη χωροταξία και την αειφόρο ανάπτυξη μετέχουν υποχρεωτικά και εκπρόσωποι των περιφερειών»

Σύμφωνα με τα παραπάνω, προβλέπεται η υποχρεωτική συμμετοχή της Περιφέρειας σε οτιδήποτε γίνεται σε χωροταξικό - πολεοδομικό επίπεδο εντός των γεωγραφικών της ορίων και η μετέπειτα γνωμοδότηση του αρμόδιου αιρετού συλλογικού οργάνου (στην προκειμένη περίπτωση θεωρώ του Περιφερειακού Συμβουλίου ή των αντίστοιχων Επιτροπών) και βέβαια η συμμετοχή της Περιφέρειας στην επιτροπή επίβλεψης όλων των χωροταξικών – πολεοδομικών μελετών που εκπονούνται στα γεωγραφικά της όρια.

Είναι επομένως απαραίτητη η ύπαρξη ενός Συμβουλίου Χωροταξίας στα πλαίσια της Περιφέρειας κατά τα πρότυπα του πρώην ΣΧΟΠ που λειτουργούσε στα πλαίσια των Νομαρχιών.

Επί πλέον λειτουργούσε και ΣΧΟΠ της πρώην Κρατικής Περιφέρειας στα πλαίσια των ΔΙΠΕΧΩ με αρμοδιότητες γνωμοδοτικού χαρακτήρα σε θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού, παρεκκλίσεων δόμησης και ότι σχετίζονταν με τις πολεοδομικές αρμοδιότητες της κρατικής Περιφέρειας.

Με το παρόν ΣΝ προτείνονται:

Άρθρο 30

Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ)

Συγκρότηση

1. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ συγκροτούνται «Συμβούλια Πολεοδομικών  Θεμάτων και Αμφισβητήσεων» (ΣΥΠΟΘΑ) στην έδρα κάθε περιφερειακής ενότητας.

Στις νησιωτικές περιοχές μπορούν να συγκροτούνται «Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων» με αρμοδιότητα σε περισσότερες περιφερειακές ενότητες.

2. Ο Υπουργός ΠΕΚΑ δύναται να μεταβιβάζει την αρμοδιότητα της παραπάνω παραγράφου στους Γενικούς Γραμματείς της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Άρθρο 31

Αρμοδιότητες

Τα Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ) έχουν τις  εξής αρμοδιότητες

α. Εξετάζουν τις προσφυγές κατά των πορισμάτων των Ελεγκτών Δόμησης.

β. Εξετάζουν τις προσφυγές κατά των πράξεων ή παραλείψεων των οργάνων  των Υ.ΔΟΜ., που εκδίδονται κατ΄ εφαρμογή του παρόντος και της νομοθεσίας περί αυθαιρέτων.

γ. Ασκούν τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Χωροταξίας, Οικισμού και

Περιβάλλοντος του Άρθρου 4 της Υ.Α. 757/1983 του ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ Β’

767/1983). 

Θέματα μείζονος σημασίας μπορεί να παραπέμπονται στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων του Άρθρου 36.

Άρθρο 32

Σύνθεση 

Το Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ) είναι

πενταμελές και αποτελείται από: 

α. Πρόεδρο, τον πάρεδρο του γραφείου του ΝΣΚ στην έδρα της περιφερειακής ενότητας του Συμβουλίου, με τον αναπληρωτή του και σε περίπτωση έλλειψης Παρέδρου, από δικαστικό αντιπρόσωπο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει γραφείο του ΝΣΚ στην έδρα του Συμβουλίου τα παραπάνω μέλη ορίζονται από το γραφείο του ΝΣΚ της πλησιέστερης περιφερειακής ενότητας ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του. 

β. Αντιπρόεδρο, Μηχανικό προϊστάμενο της αρμόδιας Διεύθυνσης για θέματα Πολεοδομίας και Χωροταξίας της οικείας αποκεντρωμένης Διοίκησης ή σε περίπτωση έλλειψης, της οικείας Διεύθυνσης της Περιφέρειας, με τον

αναπληρωτή του. 

γ. Μηχανικό, υπάλληλο με βαθμό α’, της αρμόδιας Διεύθυνσης για θέματα Πολεοδομίας και Χωροταξίας της οικείας αποκεντρωμένης Διοίκησης ή σε περίπτωση έλλειψης, υπάλληλο της οικείας Διεύθυνσης της Περιφέρειας της περιφερειακής ενότητας, με τον αναπληρωτή του. 

δ. Μηχανικό, εκπρόσωπο ΤΕΕ, με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας,  με τον αναπληρωτή του. Οι εκπρόσωποι του ΤΕΕ επιλέγονται από καταλόγους που υποβάλλει το ΤΕΕ μετά από ηλεκτρονική κλήρωση.

ε. Μηχανικό εκπρόσωπο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων,  με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας, με τον αναπληρωτή του. 

Γραμματέας του Συμβουλίου και αναπληρωτής ορίζεται υπάλληλος της οικείας

Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ή σε περίπτωση έλλειψης υπάλληλος της Περιφέρειας.

Άρθρο 33

Άσκηση προσφυγών

1. Κατά των πορισμάτων των Ελεγκτών Δόμησης και των πράξεων ή παραλείψεων  των οργάνων των Υ.ΔΟΜ., που εκδίδονται κατ΄ εφαρμογή του παρόντος και της νομοθεσίας περί αυθαιρέτων, επιτρέπεται η άσκηση προσφυγής για λόγους νομιμότητας στο αρμόδιο Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων της περιφερειακής ενότητας. 

2. Η προσφυγή ασκείται εντός τριάντα (30) ημερών με κατάθεση στο πρωτόκολλο της Υπηρεσίας Δόμησης που κοινοποίησε την πράξη. Για το παραδεκτό της προσφυγής απαιτείται η καταβολή παράβολου ύψους πενήντα (50) ευρώ. Σε περίπτωση αποδοχής της προσφυγής το παράβολο επιστρέφεται. Τα ποσά των  παράβολων αποτελούν πόρο του Συμβουλίου και καλύπτουν την αποζημίωση των μελών της Επιτροπής.

Άρθρο 35

Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ)

Συγκρότηση

Συγκροτείται στο ΥΠΕΚΑ «Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ)», με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ 

Άρθρο 36

Αρμοδιότητες

Το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων ασκεί τις  αρμοδιότητες του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, του Άρθρου 2 της Υ.Α. 757/1983 του ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ Β’

767/1983).

Άρθρο 37

Σύνθεση

Το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων είναι εξαμελές, και αποτελείται από:

α. τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου ΠΕΚΑ με αρμοδιότητες σε θέματα αστικού περιβάλλοντος, ως Πρόεδρο

β. το Νομικό Σύμβουλο του Κράτους στο Υπουργείο ΠΕΚΑ, αναπληρούμενο από άλλο Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του γραφείου του Νομικού Συμβούλου στο ΥΠΕΚΑ

γ. δύο (2) Διευθυντές του Υπουργείου ΠΕΚΑ, με τους αναπληρωτές τους

δ. ένα (1) μηχανικό, εκπρόσωπο του ΤΕΕ, με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας,  με τον αναπληρωτή του

ε. ένα (1) μηχανικό, Εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας , με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας, με τον αναπληρωτή του.

Με την απόφαση συγκρότησης του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων ορίζεται και ο αναπληρωτής του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου ΠΕΚΑ ως Προέδρου του Συμβουλίου.

Γραμματέας του Συμβουλίου και αναπληρωτής ορίζεται με την παραπάνω απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ υπάλληλος του Υπουργείου ΠΕΚΑ.

Προτάσεις

Επειδή στον τομέα αυτό διαπιστώνουμε κενό στις προβλεπόμενες από το Σ/Ν Ρυθμίσεις, προτείνουμε ή στα πλαίσια του παρόντος ΣΝ ή στα πλαίσια ενός άλλου ΣΝ που θα περιγράφει τις πολεοδομικές αρμοδιότητες να θεσμοθετηθεί:

• Συμβουλίο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος στα πλαίσια της αιρετής Περιφέρειας. Το Συμβούλιο αυτό μπορεί να συγκροτείται από το Περιφερειακό Συμβούλιο και να λειτουργεί κατ΄εξουσιοδότησή του σε κάθε Δνση Χωρικού Σχεδιασμού - Περιβάλλοντος.
• Αρμοδιότητες: Γνωμοδοτεί για κάθε θέμα χωροταξικού – πολεοδομικού  σχεδιασμού εντός των γεωγραφικών ορίων της Περιφέρειας κατ΄εξουσιοδότηση του «Καλλικράτη» και για οποιαδήποτε κανονιστική πράξη πολεοδομικού περιεχομένου που μεταβιβάζεται στον Περιφερειάρχη. Μπορεί να λειτουργεί εισηγητικά προς το Περιφερειακό Συμβούλιο ή τις αντίστοιχες επιτροπές.
• Σύνθεση. Προτείνεται να συμμετέχει ένας υπάλληλος της Περιφέρειας του κλάδου Π.Ε. Αρχιτεκτόνων ή Πολ. Μηχ. ή Μηχ. Χωροταξ. – Περιβάλλοντος ή Αγρ. Τοπ. Μηχ., από κάθε Νομαρχιακό διαμέρισμα. Πλαισιώνεται επίσης από εκπρόσωπο ΤΕΕ, ΕΕΤΕΜ, ΥΠΠΟ, Ενωσης Δήμων.
• Ειδικά για τις Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου μπορούν να συγκροτούνται ΣΧΟΠ σε κάθε Νομαρχιακό Διαμέρισμα.

Σε σχέση με το παρόν ΣΝ.

Είναι προφανές ότι εφόσον η Αιρετή Περιφέρεια εκ του Νόμου (Καλλικράτης όπως παραπάνω αναλύθηκε) γνωμοδοτεί για κάθε πράξη πολεοδομικού περιεχομένου εντός των γεωγραφικών της ορίων, δεν μπορεί να απουσιάζει από τη σύνθεση Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ)

Επίσης θεωρούμε ότι σ΄ένα συμβούλιο χωροταξία, ο πάρεδρος του ΝΣΚ δεν έχει κάτι ιδιαίτερο να προσφέρει και μάλιστα σαν πρόεδρος.

Έτσι, προτείνουμε την τροποποίηση της σύνθεσης των ΣΥΠΟΘΑ ως ακολούθως:

Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ)

Σενάριο 1^ο

Άρθρο 32

Σύνθεση 

Το Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ) είναι

πενταμελές και αποτελείται από: 

α. Πρόεδρο, μηχανικό προιστάμενο της αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης με τον αναπληρωτή του.

β. Αντιπρόεδρο, Μηχανικό της αρμόδιας Διεύθυνσης για θέματα Πολεοδομίας και Χωροταξίας της οικείας Περιφέρειας, με τον αναπληρωτή του. 

γ. Μηχανικό, υπάλληλο του ΥΠΠΟ

δ. Μηχανικό, εκπρόσωπο ΤΕΕ, με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας,  με τον αναπληρωτή του. Οι εκπρόσωποι του ΤΕΕ επιλέγονται από καταλόγους που υποβάλλει το ΤΕΕ μετά από ηλεκτρονική κλήρωση.

ε. Μηχανικό εκπρόσωπο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων,  με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας, με τον αναπληρωτή του. 

Γραμματέας του Συμβουλίου και αναπληρωτής ορίζεται υπάλληλος της οικείας

Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ή σε περίπτωση έλλειψης υπάλληλος της Περιφέρειας.

Σενάριο 2^ο

Άρθρο 32

Σύνθεση 

Το Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ) είναι

πενταμελές και αποτελείται από: 

α. Πρόεδρο, τον πάρεδρο του γραφείου του ΝΣΚ στην έδρα της περιφερειακής ενότητας του Συμβουλίου, με τον αναπληρωτή του και σε περίπτωση έλλειψης Παρέδρου, από δικαστικό αντιπρόσωπο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει γραφείο του ΝΣΚ στην έδρα του Συμβουλίου τα παραπάνω μέλη ορίζονται από το γραφείο του ΝΣΚ της πλησιέστερης περιφερειακής ενότητας ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του. 

β. Αντιπρόεδρο, Μηχανικό προϊστάμενο της αρμόδιας Διεύθυνσης για θέματα Πολεοδομίας και Χωροταξίας της οικείας αποκεντρωμένης Διοίκησης ή σε περίπτωση έλλειψης, της οικείας Διεύθυνσης της Περιφέρειας, με τον αναπληρωτή του. 

γ. Μηχανικό, υπάλληλο με βαθμό α’, της αρμόδιας Διεύθυνσης για θέματα Πολεοδομίας και Χωροταξίας της οικείας Περιφέρειας με τον αναπληρωτή του. 

δ. Μηχανικό, εκπρόσωπο ΤΕΕ, με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας,  με τον αναπληρωτή του. Οι εκπρόσωποι του ΤΕΕ επιλέγονται από καταλόγους που υποβάλλει το ΤΕΕ μετά από ηλεκτρονική κλήρωση.

ε. Μηχανικό εκπρόσωπο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων,  με εμπειρία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας, με τον αναπληρωτή του. 

Γραμματέας του Συμβουλίου και αναπληρωτής ορίζεται υπάλληλος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ή σε περίπτωση έλλειψης υπάλληλος της Περιφέρειας.

Και βέβαια στο ΣΝ πρέπει να διευκρινισθεί τι θα γίνει με το ΣΧΟΠ Αιγαίου και τις διάφορες «συναρμοδιότητες» που υπάρχουν με άλλους φορείς (Αρχαιολογία κλπ)

Το κείμενο αυτό κατατέθηκε την 5.8.2011 στο ΤΕΕ Δωδ/σου ενόψει της αντίστοιχης συζήτησης της Αντιπροσωπείας.